FLORENTINO B. LORENZANA


Pumaratipit Dagiti Uni Ti Saltek

Philippines recovers 1.8bln dlrs from Marcos
                                      -AFP, Wednesday, March 04, 2009
Farmers shaved their heads in protest
                                      -Phil.Star, Wednesday, March 04, 2009

Papanan koma ti kuarta
a naikapuds no di met laeng iti suli
dagiti manglimlimo a bulsa
wenno ti siket dagiti buakaw a supot
a sitatanggaya a nakanganga nga agur-uray
ti matnag a bunga ti inigges a mangga?

Pumaratipit kunak koma dagiti uni ti saltek,
adda arte kunak koma manen,
ngem daanen dagitoy a drama
kaslan kalakay ti panalteek dagiti tungpa
kadagiti parupa ti diario idi sariugma.

Agay-ayat manen dagiti kamalala
ti manglimlimo a bulsa. Adda manen
bilion nga agar-arimasa.
Maiwarsi dagiti baria ta isu ti babantot
ken ti manakliing nga agaweng a murmuray
ti pusa a nagginudo kadagiti bara
ti dalikan a naynay a maulcer ti maisaang a banga.
Dagiti papel ket makunesda a mailakasa
mailukotlukot kadagiti bulsa
ti abungot a penpen ket maigigir
kadagiti ngaretteb dagiti bao nga agsapul ti rutrot
tapno rumuarto a baro ken naalmidor
a pangliwliwa kadagiti mannala ti chacha
kadagiti komedor.

Iti isu met laeng a damag
makalbon dagiti talon a siuungap
a kas met ti panagkalbo dagiti mannalon ti arapaap.
Saan laeng a ti gurong ti maurotan ti buok
pati pay ketdin ti tuktok
gapu iti gaddil nga itden ti rarasa ti nakem
ta uray ti ulo ket saanen a pakawanen dagiti alimatek.
Saanen nga umanay ti panagpungot ti buok.
Magetteng pay ketdin a kas protesta
ket maiwagayway ti panawen a nasalimuot.

Padaananyo ket aglalanglangto manen
dagiti supot nga agtikrab
manipud ti bussog ti pappapel a nalukot.
Mabatinto latta dagiti pusa nga agammusay ti awan.
Ti panalteek ti saltek ket maisaluketto latta
kadagiti bautek wenno kadagiti sallabawan.
Maurotto aminen a buok uray payen urmot
dagiti amma ti arado ken suyod.
Agmuttalengto amin dagitoy kadagiti saludsod
no sadino ti ayannan dagiti nalukot
nga inna dagiti binting.

Maitungpatungpanto manen iti rupa
ti binilbilion a lunod ngem binting met laeng
dagiti manabtuog kadagiti agkupasen a sabot.

-Tignay Ken Tagainep [http://hanseman.wordpress.com]


Sermon Iti Sirkulo A Lata

Daytoy ti naitarimbangon a padamag
ti kaltaang a mabisbisinan:
Natayen ti angrag dagiti imaa sangpetan ti limos a mabigatan.

Ket, inton agrikki ti lubong sa maiwarsi
ti mulagat a nakamukat, tarayento
ti anghel ti abito dagiti kopa
ti naiburnay a pagbuggo
ket maipuruak ti pammakawan
ti sidadata nga angdod ti bigat.
Ti Domingo, adunto dagiti maabel a sarita,
wenno, maadi-adinto a makipila dagiti balabala
a gapu ti sangaagpa a kaadayo
ti ruangan ti paraiso a naipanamnama
ti maminpitopulo a pannagna idi kalman
a sipaparintumeng ket sitatanggayanto
dagiti ima nga aguray ti maipisok a kaasi.
Ngem, saanto latta met makita ti kaadduan
a nakapenned ti rangtay nga agturong
ti umok dagiti tinukel a balitok ti santo
dagiti salakan. Ta, iti apagsipnget, agbutengto met
dagiti martir a malapgis
dagiti burik ti koronada
a paulo ti panaginkukuna
ket maisukat koma ti tinukel
ti bagas uray awanton ti naikopa nga arak.
Mairikepto met ti simbaan
inton mapatit dagiti kampana ti bendision
Ngem aglibasto latta dagiti gapu
a maibitin kadagiti tagainep
iti kulay-ong ti manakem.
Rumkuasto a kas aweng dagiti lagip
ti kulibagtong dagiti maipiltek a pirak
ti kada panagkuy-os ti maikurimed nga anges.
Wen, maikurimedto ti panaganges ti limos
ket agpauyonto a dumteng kas iti naipadto.
Matiliwto ti agleddaang
ket mamalmalo a maikulong
ti panawen ti panagsimron ti kuplat
nga aplag ti limmetem a dalan ti biag.
Ala ket ti sanggir a pader
ti angseg ket dinto agmawmaw.
Tumpuarto met ti anglem ti desaparcido
a nakem, agadda a mailimogto
iti plastik idinto a mabalo ti sagawisew
Ti dingraw a kas saksi
ti agpukawpukaw a siddaaw
dagiti karkarma ti dayengdeng
ken ti muttaleng ti kinapudno
a mabalkot ti lamiis.
Agdappuorto ti lanitog ti pirak
Ket maitabonto ti agbukbukod a binting
ti sirkulo a lata
Ti naulila a limos.

Awanen ti bulag a mutektek ti biag
iti panagdaliasat dagiti kakaasi
a sumuknal ti Domingo.

-Bannawag Enero 26, 2009, Tignay Ken Tagainep [http://hanseman.wordpress.com]


Ti Maestro Ti Dangadang

ti lasag ti metapora ket adda kenkuana,
kenkuana isu ti mapirsay a maidasar
ket ti asin a maiwarsi a pagbuniag,
isu ti mairidis ti dakulap a naikari
a pangsullat iti giwang ti tayab.
ket ti garakgak ti apuy it lagangan,
isu ti patigmaan kenkuana ti irurukkuas.
ti ammusay ti pusa isu met laeng ti senial
ti panagpadaan ti damag no adda pay laeng
ti maregmeg ti dulang a lona
ti agdadata a kinaawan ti biag,
ti biag ti amin a nasibbarot a kanito.

ti balikas ket kadre kaniana
a testamento kadagiti addang ti ranget
ti ipupusay ti darudar kadagiti bakras
bantay ken dagiti tanap. uray pay
kadagiti dan-ar ken kadagiti tay-ak ti bakal
ket maikur-it santo maikitikit a kas daniw,
agdara daradara a maikasa a kas paltog
a maipaturong ket bumtak kadagiti mannibrong.
uray pay dagiti apostolado ti bendisyon
ket saan a mapakawan a nakaparintumeng.

kenkuana agpusipos latta
dagiti buok ti alipuspos ti ranget
uray pay ti apagsipnget. maiparukupok latta met
ti dara ti kurrarayan a maidadanes santo
maisarukang a marikusrikos mairikusrikos
agalimpatok a kasla kali ti tangatang.

abelenna ti nakem dagiti rinibu a sanaang
dagiti an-anito ti Amian ken agarikenken
dagiti sabali ti sala a kinuton.

ti tunggal mapasag nga aldaw,
maisukdal dagiti lagip ket mairikus
kadagiti banbantay. ti tunggal maitabon
nga init adda latta panagayab ken panagsubli.
ditoy a maduyok ti barukong ken ditoy met a mapisi
ti sabot ti nakem ket agallangogan
dagiti yagyag ti Maestro ti Dangadang
kadagiti gerrero ti puli: rumkuas dagiti arimpadek,
mabalkot dagiti metapora a kas balon,
mapirit dagiti asin a kas anib,
matapik dagiti balikas a kas kadre,
maikasa dagiti daniw a kas paltog,
mapadara ti kurrarayan a kas daton
ti ranget ti baba ti alipuspos ket agtultuloy
agtultuloy a di agressat uray ti apagsipnget.


Daliasat, Uno

Ti panagsangpet ket panagpanaw met,
ti panagsardeng ket isu met laeng ti panaggaraw,
ket agtang-ep ti ridaw
ken agrikab dagiti tawa ti kalapaw,
kalpasan a maiyebkasmo dagiti umel a pakada,
ti panagibilin
kadagiti mapanawan a kadua ti apagkanito,
adda bara ti abrasa a kas man aggapu ti temtem
a rummuar iti daga, umarakup a kas kapigket ti allid
wenno ti pulitipot nga isem ti sipnget
ti apagsipasip uray no kasla mairik
ti botas a kombat ti salemsem: agkayabkayab nga angin,
singin ti rissik, ngayemngem ti arakup
ti dumupir a masabet:
agsirko ti utek a tumpuak ti puso,
masirut ti pulso a sumarut
iti dapan: manaktuol dagiti bato, maikubray
ti darat, takki ti nuang a manalpaak,
ti nisnis ket mauyos, naangot
a pinabuyok ti ling-et, ti pay-od
ti istakeds ti rabii a ngumayngayebngeb.

Darupen latta dagiti dapan
ti turod ken ti anawang,
ti tambak ken uray dagiti lembang. Ania ngarud
no manabsuok, a, kas man met laeng daytay ammok,
naigalis a nanarsibok ti burubor a naangot? Ania
ngarud no ramay laeng koma ti kumarawa
ngem uray mukod iyarikapmon, a, latta?

Ket no kastan a dim’ metten mataliaw
ti naggapuan, adda met latta sumangpet
a kakadua, kasla met laeng maipukkaw
dagiti paarasaas a kablaaw:
naggapuam?
papanam?
kaduam?
Ket matapik ti password, wen, abra
kada abra,
ken maritor pay ti sintido a manglagip
dagiti al-alias: karamukom ti bayabas,
kasingin ti granada, ti marabutit a bao,
uray ania ditan ti kaipapananna, karpa
kahel, saba, bado a rutrot
anglem ti dara, adu, kas man
ukay-ukay a sinaksako,
maiburandis a masigkay
ti daan manipud iti barbaro.
Maibaga amin dagitoy
iti irut ti pinnasungad ken pinnasangbay
dagiti sarsarita ken salsalaysay;
iti met sungadan ken ti pagsangaan
a maikurimed ti panagpitek ti agtultuloy
a panagdaliasat ti anniniwan:
periodista seminarista pasabilis,
mannalon mangalap activista,
doctora a kadre baliktad a pulis,
kumebkeb ngem sumiripka met laeng
a mangsiput ti panagtungpal gilap
ti lawag a maukas iti gatilio ti garand,
maitungpal laeng dagiti plano a lininay ti manon
a panagibarangabang, ti dim’ mabilang
a panaginiin:
An’a dayta, garand?
Wen, sinibarutko idi iti naiwalang a …
Kawas met, dayta ket?
Punial, ha ha ha, dayta?
357, baro? Wen. Aglatlati met,
kurang iti asa. Ladawan, porma
dagsen ken angot
ti panagkubukob uray no nakakidemka,
mailadawan ken itedda ti ehemplo
ket maammuam ti husto,
maadalmo ti usar ti uray ania
a kastoy: ni Tonio intakderna
ti nagiwarasiwis iti kastoy
ket narba ti kampo:
kukua tayo ti daga!
Ti apit, ti waya!
Kastoy ti tiket, italimengmo
ti amin a riknam dita pusom.

Addakan iti pagsasangaan,
adda nadalus a dalan
ken adda met rumiet ti masanguanan.
Wenno, mabalinmo met a raatan
ti bukodmo a desdes a pagturongan?

Agkalutukot ti tumengmo
a mangsikkarud ti linnaaw,
matnag a sippawen ti dam-eg
ti daga a mailupit ti baddek
ti nawaya a dapan
(nakaabadayen ti botas
a kombat ti abaga)
nga agpasungad ti kanito
a maagaw ti lawag
ti ngayed ti sipnget
ket mailukip ti tawa
ket ibuang ti ridaw
ti panagsangbaymo.

Ti waneswes ti imam a maitag-ay
ken ti maminpito a kanabtuog ti gemgemmo
idta barukongmo ti rukod
ti balligi nga insangpetmo.
Ket iti isasar-ongmo, kunami:
adda latta karit ti dana
a daliasatem a balonmo ti yagyag ti tignay
ket agbalin nga anibmo ti derrep dagiti tagtagainep.


-Tignay Ken Tagainep [http://hanseman.wordpress.com]


Adda Arte Ti Pungtot Ti Saltek

Agpungtot met uray ti saltek nga agpadaan
kadagiti darikmat nga agsangpet.
Maisagud met ngamin dagitoy kadagiti check point
dagiti mareppet a supot
sadanto met manen maisaluksok a kas pasuksok.
Tsk tsk tsk a lattan ti agallangongan kadagiti diding
sa met laeng sumurot kadagiti tubong
dagiti bautek a dumugsol kadagiti pasuli
ti pagsasabatan dagiti sallabawan
ti balay ti lakan.

Adda met ketdi rag-o ti rikna no kasta
nga adda maipalsi-it a tanektek
kas tanda ti panagsangpet ti kuarta
kas tanda ti panagsungad ti sangaili
kas tanda ti sangkailian kunak koma a
sumurong ket makiranget ti sipnget.

Agtayyek dagiti mata ti saltek
ket makulkol a kas alipuspos
agpungtot sa in-inut
a dumupir kadagiti akin-iggem
ti binulbulod a raya ti giya.
Ket: masiim dagiti agrikusrikos a simutsimot
santo masipdut ti puot ket agpukaw
ti damag dagiti naisagud a darikmat
ti damag dagiti nareppet a sinupot.

Tsk tsk tsk latta manen ti agaweng kadagiti diding
sa met laeng sumurot kadagiti tubong
dagiti bautek a dumugsol kadagiti maipaspasuli
ta agsasabaten dagiti sallabawan
dagiti pagtaengan dagiti amin a di-katatawan.

Bulodek man ngarud daytoy,
ngamin kastoy ti kur-it:
ti agtultuloy a tanektek ti apagsipnget:
Tsk tsk tsk.
Adda arte ti pungtot ti saltek.


-Tignay Ken Tagainep [http://hanseman.wordpress.com]


Dandaniw da:

AURELIO S. AGCAOILI / JAIME M. AGPALO, Jr. / JOHMAR R. ALVAREZ / JEFFERSON A. APOLONIO
MARY JANE G. DALIGCON-ARAGON / ROY V. ARAGON / NELSON G. DALIGCONDANIEL L. NESPEROS    JOBERT MA. PACNIS / EDUARDO A PADAOAN / PRODIE GAR. PADIOS / ARIEL S. TABAG