ROY V. ARAGON
mabisin ti dakulap iti dakulap met laeng*
mabisin ti dakulap iti dakulap met laeng,
aglulumba dagiti bao iti masel ken barukong.
agukop ti gemgem iti beggang ken buneng.
gumaradugod dagiti boksit, nakadikkumel ti nakem.
di makatalna ti salaksak, pumababa a pumasurong,
mabisin ti dakulap iti dakulap met laeng.
agkarapusi dagiti ngipen ket agrekreklamo dagiti tanem.
panawen dagiti bangkay a di mabantayan iti atong,
agukop ti gemgem iti beggang ken buneng.
aldaw ti panagbirri dagiti bibig ken panagmuttaleng,
rabii ti panagburis ken panagletteg dagiti patong,
mabisin ti dakulap iti dakulap met laeng.
nagsiding dagiti buto, rapas dagiti ukel-ukel.
awan agmareng a birhen, uki man wenno lubong.
agukop ti gemgem iti beggang ken buneng.
awanen bagas kadagiti itta, awan agas ti panateng,
makilulualo ti pagbagasan iti libut dagiti lungon.
mabisin ti dakulap iti dakulap met laeng,
agukop ti gemgem iti beggang ken buneng.
*Paset ti koleksion a 5 A Villanelle a nangabak iti Umuna a Gunggona, Salip iti Daniw, Prinsesa Urduja Literary Awards, GUMIL Pangasinan, 1998
No Nagmagan Ti Lua Ti Ilik
ni Amado V. Hernandez
(Inyulog manipud iti Tagalog ni Roy V. Aragon)
Agluaka, ilik, iluam a napnuan leddaang
Ti nakaay-ay-ay-ay a gasat ti nakakaasi a dagam
Ti wagayway a tandam sallukob ti dayo a bandera
Uray pagsasao a tawidmo indadanes ganggannaet a dila
Kastoy met la nga aldaw idi agawandaka iti waya
Sangapulo-ket-tallo ti Agosto idi kemmegenda ti Manila...
Agluaka kabayatan ti naagum a panagrambakda
Iti tanem ti bassit, ti dakkel addaan liwliwa
Kapadam ni Huli, natagabo a pagbayad utang
Kapadam ni Sisa, minauyong ti kinakurapay
Awanan pigsa a sumaripda, awanan tured a lumaban
Aganug-og no gudasen, agsaibbek no takawan...
Iluam ti linaklaksa a pannakairurumen nga agkakanat
A kenka pangparigat, iti ganggannaet pangpasalun-at
Amin-amin a kinabaknangmo, naminpinsan a naungkos
Amin-amin a wayawayam, aggigiddan a narabsut
Kitaem ti dagam: ganggannaet a buyot nakaguardia
Kitaem ti baybaymo: ganggannaet a barko addat' tengnga...
Agluaka no iti pusom nagmawmawen ti panggep
No ti init iti langitmo ket naynayen a sumipnet
No ti dalluyon iti taawmo ket saanen nga agkibur
No ti bulkan iti barukongmo ket saanen nga agungor
No awanen aglamay iti rabii ti ibabaringkuas
Agluaka nga aglua ta ti wayawayam nakamassayag...!
Addanto aldaw a luam maabbat, mamagaan
Addanto aldaw a saanen a lua kadagita lumlumteg a matam
Ti agarubos, no di ket apuy--ket apuy a maris-dara
Idinto a ti daram ket aseron nga agburburek
Umkiska a sititibker iti gil-ayab rinibu a pasged
Ket ti daan a kawar--pekkaem iti bala!
Mangyaw-awan
Agkarkaradap dagiti lua nga agpasurong iti ngudo
dagiti agkarauyos a sennaay. Kumkumlebka
a tulang iti katapokan, dimo kad’ mangngeg
ti araraw dagiti naalas-as a lasag a dumawdawat
iti pammakawan?
Iti langalang, tumanaguob
nga al-aldaw dagiti aso a walang.
Simpokka nga asuk ti anglem
iti nakusokuso a pakasaritaan dagiti naregreg a bagas
ken naparkagan a pagbagasan. Apay a dim’ man la mabugiaw
dagiti umay a tumuknot’ atang a mangkallong iti nabatbati
a diket itlog mamaen pinadis basi?
Iti let-ang, naynay
la a mapakpakigtotan ti salaksak, umarikiak, agkaragango
dagiti sanga nga inna madissuan.
Diosenka,
Diosendaka dagiti gumagawwawa
a dakulap nga agpalpalama iti milagro ken ayat
iti gayadan dagiti
sotana,
barong,
americana
ken baag.
Ngem di met agparang dagiti matagtagiuray a partaan.
Di met dumteng
dagiti makarkararagan a mangisalakan.
Di met laengen sumangpet
ti mannubbot
ti gasat.
Uray agkukuros a pananguros ken no mamin-ano
a panagwarsi iti benditado a ling-et, kas banios, di agsardeng
dagiti ordenado a ministro ti ulaw ken deklarado
a diputado ti ammangaw
a mangipalnaad
iti orakulo
ti ngilaw.
Ayanmo kadi kadagiti sitio ken kanito a kasapulan
nga imdengam ti diskurso dagiti nabkangan a boksit?
Ayanmo iti mapa tapno koma pasiarem met ti arkipelago
a bingkol?
Denggem,
denggem ti kumpesar dagiti mapabpabasol
a kapsit. Danonem, danonem ti ili
dagiti babassit a sal-it
[burnay e-zine]
NAKAAR-ARIEK
nakaar-ariek itan ti
ita
a turkak ti napalabas
insagkak ti agtibi a panawen
daradara a plema ti gasat
a manalpaak, aglukot, agmilat
iti dungrit a dakulap nakadikkumel a nisnis, agpalpalama
agmagid, naangri a
gimong.
nakaar-ariek itan ti
gimong
a buris ti ita
intakki ti ag-lbm a gasat
daradara a suyot ti napalabas
a maiparatupot, agbulos, maikulapot
iti kuttongi a rupa ti naudatal a pagpigadan, agpalpalama
aggudgod, naangdod a
panawen.
nakaar-ariek itan ti
gasat
a bangkay ti gimong
inustel ti agsamantong nga ita
daradara a katay ti panawen
a nana nagedged a tengnged, agano
iti natikag a barukong nakadata nga ilo, agpalpalama
agdurek, naangpep a
napalabas.
[manipud iti antolohia a RISSIK ken mannurat.com]
NI 'INSIN UNYOR A TAGA-MARAG
Ni 'Insin Unyor a taga-Marag, i-Kalinga
Awanen inang, amang, pati kakabsatna
Isu nga innalan da Daddy iti balaymi
Adayon a kaanakan ni Mommy
Ngem kaasi met, awan kanon kamangna a sabali
Di payen nakaeskuela: gred wan kan pay lang
Idinto a gred por koma metten ta agkatawenankam lang.
Idi sumangpet ni 'Insin Unyor manipud Marag
Permi't kuttongna, langanat' kanayon a mabisin
Matana mababain ngem nakaat-atap
Di matagtagari, pasaray pay aglua ngem di met agsangit
Ket no kastan a matmaturogkami, pagammuan
Ta bumaringkuas latta no kua nga agik-ikkis
A permit' tigergerna, sumalsalipengpeng
Sana man kunkuna: "Ni Amang... ni Inang...
Ni Bobot... ni Lyn-lyn... awandan... awandan...
Soldado... soldado... soldado... addagitadan...!"
Ket tapno maliwliwa ni Insin Unyor, sinursuruak
Nga agsurat ken agbasa ken agkuenta a natarus
Ket idi kuan, apagbiit libro innan iwakas
Umisem metten, aggarikgik payen no kadkaduak
Ket inawisko naminsan nga inkam agay-ayam
Pinnapinnaltoganta, kunak, ket napankon insuot
Patig a diaketko, pantalonko a kamoplads
Sakon rinakep abalbalayko a sinan-usi ken sinan-armalait
Sakon inriaw: Brat-tat-tat-tat-tat-tat-tat!!!
Anian, ta ni 'Insin Unyor permi ketdin a kigtotna
Permi metten butengna kasta unayen ikkisna
Diak maawatan, ket da Daddy inungtandak pay
Ayna, ta ni 'Insin Unyor agkissiw-agsulagen
A kunkunana: "Soldado! soldado... soldado...!
Ni Amangko... ni Inangko... Bobot... Lyn-lyn...
Soldado... soldado... soldado... soldado...!"
Idin naammuak: ni 'Insin Unyor a taga-Marag
Biktima, wen, biktima kano gayam ti gubat
Ni amangna, ni inangna, da Bobot ken Lyn-lyn a kakabsatna
Ket sinippasippayotan kano't helikopter kas kada eroplano
Ken pinaltopaltogan kano't solsoldado
Nga agsapsapul kano kadagiti asuang
Sadiay Marag kano nga impierno
A buli kas kada bomba ti naynay nga agtudo
Kadagiti talon, bangkag, balbalay, tattao...
Ni 'Insin Unyor a taga-Marag, ay, kaasi man
Isu nga indulinkon paltopaltogko, diakon pulos inus-usar
Ketdi: adu a libro laengen
Ti intedko ken ni 'Insin Unyor nga inna basaen
Ket iti schoolmi pay ita agbasbasan
Isu kanot' kalaingan iti aminen a gredwan
Ket wen, kanayon nga umisem ken agkatan.
(Ngem diak la ammo no malipatanna pay
Nga isu ni 'Insin Unyor a taga-Marag i-Kalinga
Nga awanen inang, amang ken kakabsatna
Ta diak la ammo no nalipatannan
Dagiti agsippasippayot a helikopter kada eroplano
Dagiti buli ken bomba a naynay nga agtudo
Dagiti agpaltopaltog a solsoldado
Nga agsapsapul kadagiti asuang
Sadiay Marag nga impierno...)
[manipud iti e-book a Napili Ken Saan A Napili A Dandadaniw (Ken Dadduma Pay A Riknakem)]
